Çağdaşlaşmanın Öncüsü Şinasi

TÜRK aydınları arasında yer alan ve Yakın Çağ Türk kültür hayatını önemli ölçüde etkileyen İbrahim Şinasi (1826-1871); Batılılaşma, Yenileşme veya Çağdaşlaşma döneminin öncü edebiyatçılarından biridir. Girişimciliğinin yanı sıra yeni bir anlayışla yazdığı şiirleri, gazete yazıları, tiyatro eseri ve çeviri şiirleri ile Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. 1800'lü yılların ikinci kuşağı içinde doğan ve yaklaşık 45 yıl yaşayan Şinasi, kısa ömrüne rağmen, önemli yeniliklerde öncü rol oynar. Bu öncülük onu hem teorik hem de pratik anlamda çağdaşlaşmanın gerçek lideri konumuna çıkarır.
İlk gazeteci, ilk tiyatro yazarı olması yanında ilk ideolojik şiirlerin şairi olarak da bilinir. Bu nedenle Şinasi'den günümüze kalan eserler, yalnızca ondaki bireysel değişimi değil, yenileşme neslinin düşünsel değişimini de göstermektedir. Dolayısıyla, onun şiirlerinden elde edilecek veriler, bize aynı zamanda, değişim sürecini yaşayan aydınlardaki yeni epistemoloji ve paradigma oluşumu konusunda da önemli bilgiler sağlayacaktır.
Çıkardığı gazetelere yazdığı mukaddimelerde Şinasi, gazeteleri uygar memleketler için lüzumlu yayınlar olarak görür. Yaşadığı döneme göre çok ileri görüşlü olan Şinasi, yayımladığı makalelerde çağdaşlık düşüncesini daha somut hâle dönüştürür. İstanbul sokaklarının temizliği, sokaklarda dilenen insanların ıslahı, din ve dünya işlerinin birbirinden ayrılması, üniversitede halka açık konferanslar verilmesi, sanayi ürünlerinin tanıtılması, bilimsel ve kültürel eserlerin sayılarının artırılması gibi çok farklı konularda yazılar kaleme alır. Bu çalışmayı yalnızca Şinasi'nin hayatı, şiirleri ve düşünce dünyası çerçevesinde değerlendirmemek gerekir. Asıl amaç, edebî metinlerin içerik analizinde bilgisayardan yararlanma yöntemini göstermektir. Özellikle edebî metinleri çözümleme ve yorumlamada, öznelliği en aza indirmek ve sayısal veriler ışığında değerlendirme yapmak açısından, bu tarz çalışmalara ihtiyaç vardır. Bu nedenle, üç bölümden oluşan çalışmamın girişinde önce araştırmada takip edilecek yöntem hakkında bilgi verilecektir. Metinlerde bilgisayar destekli içerik çözümlemesinin nasıl yapılacağı hakkındaki bilgiler, aynı zamanda bu araştırmanın teorik zeminine ışık tutmaktadır…

(Tanıtım Bülteninden)