Tao-Culuk’daki Anahtar-Kavramlar

Merhum Prof. Dr. Toshihiko İzutsu'nun A Compareative Study of the Key Philosophical Concepts in Sufism annd Taoism/İbn ‘Arabi and Lao-Tzü, Chuang-Tzu (Tasavvuf'da ve Tao-culuk'daki Felsefi Anahtar-Kavramların Karşılaştırmalı Bir İncelemesi/İbn ‘Arabi ve Leo-Tzu, Çuang-Tzu) başlıklı 2 cildlik abidevi eserinin tercümesini takdim ettiğimiz bu 2. cildinde Lao-Tzu'nun Tao Te Çing ve Çuang-Tzu'nun da Kitab'ında ortaya koydukları Tao-culuğun anahtar-kavramları semantik bir incelemeye tabi' tutularak incelenmiş ve Lao-Tzu ile Çuang-Tzu'nun Dünya Görüşü'nün temelleri ve çerçevesi ortaya konulmuştur. Ortaya çıkan sonuç şaşırtıcıdır. Gerek İbn Arabi'nin gerekse Lao-Tzu ve Çuang-Tzu'nun aleme bakış açıları Vahdet-i Vücud'un temelde aynı, terminolojide farklı iki versiyonu gibidir. İbn Arabi'nin anladığı şekliyle Zat, Ama', Adem, Kenz-i Mahfi, Gaby Alemi, Hakk, Kader, Rabb, Vahdet, Kesret, Rahman'ın Nefesi, Rahmet, Nefs, Ruh, İnsan-ı Kamil gibi anahtar-kavramların Tao-culuk'da yalnızca ontolojik muadilleri bulunmakla kalmamakta, fakat aynı zamanda bu kavramlar İbn Arabi'de nasıl bir yapı oluşturuyor ve biribirleriyle ne türlü ontolojik ilişkiler içinde bulunuyorlarsa bunların Tao-culuk'daki muadilleri de kendi aralarında bu yapıyı ve bu ilişkileri aynen muhafaza etmektedirler.