Molla Cami Arapça Yeni Dizgi Tahkikli (Ciltli)

Molla Câmî (el-Fevâ'idü'z-Ziyâ'iyye) Abdurrahmân-ı Câmî Hazretleri'nin İbnü'l-Hâcib'in "el-Kâfiye" adlı nahiv eseri üzerine kaleme aldığı şerhtir. Müellif Rahimehüllâh eserin telif sebebi hakkında kitabın mukaddimesinde; özelde oğlum için genelde tüm talebelerin faydalanması için yazdım diye belirtmiştir. Şüphesiz bu güzide eser yazıldığı günden beri ilim talebelerinin gözdesi olmuştur.
EL-FEVÂ'İDÜ'Z-ZİYÂ'İYYE (MOLLA CÂMÎ) ESERİ
Abdurrahmân Câmî tarafından İbnü'l-Hâcib'in meşhur nahiv eseri el-Kâfiye üzerine kaleme alınan şerhtir. Müellif oğlu Ziyâeddin Yûsuf'un ilim tahsilinde zorluk çekmemesi ve güzel bir şekilde anlaması için kaleme almıştır. Bu güzide eser Şerh-i Molla Câmî Molla Câmî ve Câmî isimleriyle tanınmış medreselerde ders kitabı olarak okutulmuştur.
ABDURRAHMÂN CÂMÎ (ö. 898/1492) RAHİMEHÜLLÂH
Molla Câmî Hazretleri Nakşibendî tarikatına mensup İranlı islâm âlimi ve şair bir zattır. Tam olarak ismi Nûrüddîn Abdurrahmân b. Nizâmiddîn Ahmed b. Muhammed el-Câmî'dir. İsminden çok Molla Câmî unvanıyla tanınmış meşhur olmuştur.
Doğumu
Molla Câmî Hazretleri 23 Şâban 817 (7 Kasım 1414) senesinde Horasan'ın Câm şehrinin Harcird kasabasında doğmuştur. Doğduğu yer Câm şehrine nisbetle Câmî ünvanını almıştır. Soyu İmam Muhammed'e dayanmaktadır. Zira muhterem dedesi Şemseddin Muhammed İsfahan'dan Horasan'a hicret etmiş ve burada İmam Muhammed'in neslinden biriyle evlenmiştir. Bu evlilikten (Molla Câmî'nin) babası Nizâmeddin Ahmed dünyaya gelmiştir.
İlmî Kimliği
Molla Câmî Rahimehüllâh ilk tahsiline babasının yanında başlamış ardından babasının dönemin önemli kültür merkezlerinden Herat'a gitmesi ve Nizâmiye Medresesi'ne müderrislik yapması sonucu öğrenimini orada devam ettirmiştir. Herat'ta dönemin meşhur büyük âlimlerinden Mevlânâ Cüneyd-i Usûlî'den Arap dili ve edebiyatı ile ilgili temel eserleri tahsil etmiş ardından Cürcânî'nin talebesi Ali es-Semerkandî ile Teftâzânî'nin talebesi Şehâbeddin Muhammed el-Câcermî gibi dönemin meşhur bilginlerinden istifade etmiştir. Herat'taki ilim tahsilinden sonra Molla Câmî Hazretleri büyük bir ilim merkezi olan Semerkand'a gitmiş ve orada 9 yıl kadar kalmıştır. Bu arada Uluğ Bey Medresesi'nde Bursalı Kadızâde-i Rûmî'den riyâziyyât dersleri almış ayrıca Mevlânâ Fethullah-ı Tebrîzî'nin derslerinden de faydalanmıştır. Keskin zekalı kabiliyetli istidadı kuvvetli anlayış seviyesi ve muhakeme gücü yüksek basiretli feraseti açık ve fesahat sahibi olan Abdurrahmân-ı Câmî Hazretleri kısa bir zaman içerisinde genç yaşında olmasına rağmen döneminin bütün ilimlerine vâkıf olmuş ve büyük küçük demeden herkesin sevgisini saygısını ve taktirini kazanmıştır. Kendisi hakkında birkaç menkıbe şöyle zikredilmiştir:
Molla Câmî Semerkand'da gelince Mülahhasü'l-Hey'e şârihi Kadı Mûsâ er-Rûmî'nin dersine katılmış ilk mülakatı olmasına rağmen kendisiyle tartışmış ve ona galip gelmiştir.
Fethuddîn et-Tebrîzî'den şöyle naklonulmuştur: Kadı er-Rûmî Câmî hakkında Semerkand bina edildiğinden beri Abdurrahmân Câmî gibi mükemmel tabiatlı bir kimse buraya gelmemiştir diyerek methetmiştir.
Kadı er-Rûmî'nin talebelerinden Mevlânâ Ebû Yûsuf es-Semerkandî şöyle anlatmıştır: Câmî Semerkand'a gelince Kadı er-Rûmî ile beraber Şerhu't-Tezkira üzerine çalışma yapmış aralarında ilmi münakaşalar meydana gelmiştir. Öyle ki Şerhu't-Tezkira üzerine yaptığı ta'likâtlar hususunda Câmî ile birçok kez tartışması neticesinde er-Rûmî çalışmasında düzeltmeler yapmıştır. Ayrıca er-Rûmî Mülahhasü'l-Hey'e kitabını Câmî'ye takdim etmiş o da er-Rûmî'nin aklına gelmeyecek tasarruflarda bulunmuştur.
Tecrîd şârihi ünlü Ali Kuşçu Herat'a gelince Molla Câmî ile beraber tartışmış Câmî kendisine galip gelmiştir. Kuşçu talebelerine Şüphesiz ben kudsî nefesin âlemde olduğunu (yakinen) bildim demiştir.
Meşhur astronomi ve matematikçi Ali Kuşçu Herat'a gittiğinde Molla Câmî'ye astronomiyle alakalı zor sorular sormuş cevablarını hemen alınca şaşırmış hayranlığını gizleyememiştir. Ayrıca onunla riyâzî meseleler üzerinde çalışmalar yapmış ve kendisini takdir etmiştir.
Tasavvuf Hayatı
Genç yaşta ilim tahsilini bitiren Molla Câmî Rahimehüllâh rüyasında bazı büyük zevatı görmüş kendisine Seni hidayet edecek dost birini edin denmiştir. Uyanınca tesirlenmiş ardından Semerkand'dan Herat'a hicret etmiştir. Öncelikle Nakşibendî şeyhi Sa'deddîn-i Kâşgarî'ye intisap etmiş onun sohbeti ile şereflenmiştir. Şeyhine güzel hizmet etmesin den dolayı teveccühlerini kazanmış kısa bir müddet içerisinde kendisinde fevkalade değişiklikler meydana gelmiş ve aklî ve naklî zâhirî ilimlerin yanı sıra bâtınî ilimlerde de yükseklik elde etmiştir. Sa'deddîn-i Kâşgarî 13 Mayıs 1456 (7 Cemâziyelâhir 860) tarihinde Herat'ta v