Nesrul-Leali Ala Nazmi Emalii Arapça Yeni Dizgi Tahkikli (Ciltli)

Nesrü'l-Leâlî Hamîdüddîn es-Seyyid Abdülhamîd el-Âlûsî'nin Sirâcüddin Ali b. Osmân el-Ûşî'nin akâide dair yazdığı Bed'ül-Emâlî adlı manzumesine şerh olarak kaleme aldığı güzide eserdir. Eserin tam ismi Nesrü'l-Leâlî alâ Nazmi'l-Emâlî'dir. Müellif Abdülhamîd Rahimehüllâh ilimle meşhur Âlûsî ailesinden olup Hasenî ve Hüseynî'dir. Aynı şekilde meşhur Rûhu'l-Meânî sâhibi Ebü's-Senâ künyesi ve Şihâbüddîn lakaplarıyla anılan Şehâbeddîn el-Âlûsî'nin kardeşidir.
BED'Ü'L-EMÂLÎ
Siracüddin Ali b. Osman el-Ûşî'nin Mâtürîdî akaidine dair kaleme aldığı manzum risâlesidir. Risale birçok isimle meşhur olmakla beraber Müellif Rahimehüllâh'ın eserini el-Emâlî diye isimlendirmiş olması haysiyetiyle daha çok bu isimle tanınmıştır. Bu manzum eserde İslâm akaidinin temel konuları klasik bir şekilde ilâhiyyât nübüvvât ve sem'iyyât olarak işlenmiş olup özetle şu konulara yer verilmiştir:
Öncelikle tevhid konusu zikredilmiştir.
Allah'ın zâtı ve sıfatları ele alınmıştır.
Ayrıca halku'l-Kur'ân rü'yetullah haberî sıfatlar insan fiili ve aslah gibi konulara temas edilmiş ve Ehl-i Sünnet'e muhalif görüşler ileri süren fırkalara karşı tenkitler yöneltilmiştir.
Eserde nübüvvete dair konular özetlendikten sonra evliyanın kerametlerinin hak olduğu vurgulanmıştır.
Ehl-i Sünnet'e göre Hulefâ-yi Râşidîn'inin fazilet sıralaması yapılmış ve ardından ashâba dil uzatmanın câiz olmadığı ifade edilmiştir.
Üste zikredilen konulardan başka sonraki beyitlerde ağırlıklı olarak iman konusu ele alınmış ve Ehl-i sünnet'in tekfir anlayışı dile getirilmiştir.
Tekvin ile mükevven arasındaki ilişkiye değinilmiştir.
Ma'dûma şey denilip denilemeyeceği zikredilmiştir.
İtikadî ekoller arasındaki tartışmalı bazı kelâm problemlerine işaret edilmiştir.
Üsteki konulardan sonra ölüm ve sonrasındaki hayat ve âhiret halleri ele alınmıştır.
Emâlî'nin sonunda ise müellifine (kendisine) hayır duada bulunulmasını temenni eden beyitlerle sona ermiştir.
Manzum olması ve özlü bilgi vermesi sebebiyle öğrenilmesi ve ezberlenmesi kolay olan Bed'ü'l-Emâlî medreselerde okunan akâid ve kelâm metinleri arasında başlangıç kitabı olmuş ve pek rağbet görmüştür.
Bed'ü'l-Emâlî'nin Arapça ve Türkçe şerhleri ve Tercümeleri
Önemli Mâtürîdî akaid risâlelerinden biri olan Bed'ü'l-Emâlî pek çok defa istinsah edilmiş üzerinde tercüme ve şerh olarak birçok çalışma yapılmıştır.
Arapça Şerhleri:
Dav'ü'l-Meâlî fîşerhi Bed'i'l-Emâlî.
Nefîsü'r-Riyâz li-İ'dâmi'l-Emrâz.
el-Hidâye mine'l-İ'tikâd.
Dercü'l-Me'âlî fîŞerhi Bed'i'l-Emâlî.
Dav'ü'l-Le'âlî fîŞerhi Bed'i'l-Emâlî.
Nuhbetü'l-Le'âlî li-Şerhi Bed'i'l-Emâlî.
el-Menhecü'l-'Âlî fîŞerhi'l-Emâlî.
Türkçe Şerhleri:
Lâmiyye-i Kelâmiyye Şerhi.
Merahu'l-Meâlî fî Şerhi'l-Emâlî.
Keşfü'l-Meâlî Şerhu Bed'i'l-Emâlî.
Kasîde-i Emâlî Tercümesi.
Tercümeleri:
Lâmiyye-i Kelâmiyye.
Kasîde-i Emâlî Tercüme-i Manzûmesi.
Necm-i Zebrekân.
BED'Ü'L-EMÂLÎ MÜELLİFİ ALİ B. OSMAN EL-ÛŞÎ (ö. 575/1179)
Mâtürîdî kelâmcısı Hanefî fakihi ve muhaddis olan Ali b. Osman el-Ûşî Rahimehüllâh doğum tarihi ve doğum yeri kesin olmamakla beraber el-Ûşî nisbesinden hareketle günümüzde Kırgızistan sınırları içinde bulunan Oş (Ûş) şehrinde doğduğu tahmin edilmektedir. Ûşî Rahimehüllâh'ın nisbet ve lakaplarıyla tam olarak ismi Siracüddin (Rükneddin) Ebû Muhammed (Ebü'l-Hasen) Ali b. Osmân b. Muhammed b. Süleymân b. Ali el-Ûşî el-Fergânî et-Teymî eş-Şehîdî el-Hanefî el-Mâtürîdî'dir. Kaynaklarda hayatına dair yeterli bilgi yoktur. Ancak Oş (Ûş) şehrinde doğduğu veya yaşadığından dolayı Ûşî bu bölgenin ismi genel olarak Fergana olduğu için Fergânî mensuplarından bazıları şehit düşen Teym kabilesine velâ yoluyla müntesib olduğu dolayısıyla Teymî ve Şehîdî Hanefî ve Mâtürîdî mezhebine mensup olmasıyla Hanefî ve Mâtürîdî nisbeleriyle anılmıştır. Bed'ü'l-Emâlî (el-Emâlî) akaid risâlesiyle pek tanınan ve Mâtürîdî kelamcıları arasında yer alan Ali b. Osman el-Ûşî Nâsırüddin Muhammed b. Yûsuf es-Semerkandî'den başka hocası ve Ebû Nasr Ahmed b. Muhammed el-Buhârî el-Attâbî'den başka talebesi hakkında yeterli bir bilgi yoktur.
İlmi Kişiliği
Öncelikle şunu belirtelim ki Siracüddin el-Ûşî Rahimehüllâh fıkıh hadis kelâm ve edebiyat gibi ilimlerle meşgul olmuş ve eserler kaleme almıştır. Kaynaklara bakıldığında kendisi hakkında Siracüddin Rükneddin Şemsülislâm eş-Şeyh el-İmâm el-'Allâme el-Fakîh el-Muhakkik İmâmü'l-Harameyn gibi lakaplarla anılmıştır. Böyle anılması da onun ilminin yüksekliğine ve derinliğine işaret etmektedir.
Güzide Eserleri
el-Emâlî (Bed&#x